Najstarszy zespół ludowy w powiecie tomaszowskim świętował 60-lecie istnienia. "Smardzewianie" śpiewają, tańczą, tworzą nadpilicki folklor.
– Tak od kilku pokoleń. Tworzymy jedną wielką rodzinę, nie tylko mieszkańców Smardzewic, ale też z wielu innych miejscowości w gminie Tomaszów i spoza niej – mówi Aleksandra Grad-Rychwalska, etnografka i choreografka zespołu.
Wszystko zaczęło się w 1964 r. Zespół powstał z inicjatywy Eleonory Głowy. Pierwszy skład tworzyły: Celina Król, Stanisława Król, Janina Król, Maria Plichta, Zofia Stańczyk, Danuta Dziubałtowska, Waleria Dziubałtowska, Władysława Wojtaszek i Stefania Dąbrowska. Ważnymi postaciami w historii zespołu byli też instruktorzy Włodzimierz Gliszczyński, Zygmunt Stańdo i kierowniczka Helena Plichta.
Od 60 lat Smardzewice stanowią ważny ośrodek kulturalny. Artyści ludowi śpiewają, tańczą, mówią gwarą, tworząc nadpilicki folklor. Zespół Folklorystyczny "Smardzewianie" jest znany w całym regionie łódzkim i w kraju. Za wkład w rozwój polskiej kultury został wyróżniony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego. – Przez te lata występowaliśmy na wielu konkursach i przeglądach powiatowych, regionalnych, wojewódzkich, krajowych, a również międzynarodowych. W 1991 r. na prestiżowej imprezie w Kielcach "Smardzewianie" zdobyli drugie miejsce za wykonanie obrzędu ludowego "Przetarg dziewcząt" – informuje choreografka zespołu.
Były też wyróżnienia na międzynarodowym przeglądzie "Złoty Kłos" w Zebrzydowicach i trzecie miejsce na festiwalu międzykulturowym w Dąbrowie Górniczej. Na konkurach pokazywali też inne obrzędy, tj.: "Comber", "Poprawiny wesela", "Wielkanocne chodzenie z kogutkiem po dyngusie", "Sobótki" oraz wiele innych pieśni, piosenek, przyśpiewek, monologów i tańców z okolic Smardzewic.
"Smardzewian" i towarzyszący im od kilkunastu lat Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca "Mali Smardzewianie" można podziwiać przez cały rok. – Zaczynamy na początku stycznia tradycyjnym koncertem kolęd i pastorałek. Później jest zabawa ostatkowa, włączamy się też do Triduum Paschalnego, bierzemy udział w procesji rezurekcyjnej w poranek wielkanocny. A w drugi dzień świąt chodzimy z kurkiem i dyngusem po Smardzewicach, pokazując stary obrzęd. W maju jest zawsze koncert pieśni maryjnych, pod koniec czerwca sobótki, a pod koniec lipca odpust św. Anny. Występujemy też na zakończenie lata i na dożynkach. W ramach naszych możliwości finansowych jeździmy też po festiwalach, promując lokalny folklor – wyjaśnia A. Grad-Rychwalska.
W sobotę, 27 lipca "Smardzewianie" przygotowali świetny koncert z okazji swojego jubileuszu. – Pokazaliśmy dawne piosenki, które prezentował jeszcze pierwszy skład zespołu. Staraliśmy się, żeby repertuar był zróżnicowany, dlatego wprowadziliśmy też kilka nowych rzeczy. Czyli od nowych hitów po utwory, których dawno nikt nie słyszał. Mieszkańcy mogli sobie je przypomnieć – mówi choreografka zespołu, za którego oprawę muzyczną odpowiada Krzysztof Turała.
Koncert jubileuszowy, który odbył się na placu przed Gminnym Centrum Kultury w Smardzewicach, miał wyjątkową oprawę. Członkowie zespołu i zaproszeni goście dotarli tam z kościoła (w sanktuarium św. Anny została odprawiona msza święta w intencji zespołu) bryczkami. Na scenie zaprezentowali się też "Mali Smardzewianie".
Helena Plichta, Zofia Kobalczyk, Zofia Saternus oraz Józef Król zostali wyróżnieni za wkład w rozwój zespołu. Nie mogło zabraknąć też tortu, kwiatów, życzeń. Również się do nich przyłączamy.
26 lipca (dzień przed jubileuszem) członkowie zespołu wzięli udział w uroczystości odpustowej św. Anny, patronki parafii i smardzewickiego sanktuarium, która według przekazów ponad 400 lat temu objawiła się w tej miejscowości. Kaznodzieją podczas uroczystej mszy świętej był o. Grzegorz Kwiecień, który kiedyś był magistrem franciszkańskiego nowicjatu w Smardzewicach, a obecnie pracuje w klasztorze w Stoczku.
"Smardzewian" na scenie będzie można zobaczyć podczas dożynek wojewódzkich 18 sierpnia w Spale oraz tydzień później na Rol-Szansie w Piotrkowie Tryb. (fot. województwo łódzkie)
ag
