W ubiegłym roku w Tomaszowie zakupiono napojów z alkoholem za ponad 85,5 mln złotych. To znaczy, że padł kolejny rekord wydatków na spirytualia. Tomaszowianie utrzymują się w trendzie krajowym.
Od wielu lat wartość sprzedaży napojów spirytusowych w Polsce rośnie. Według wstępnych szacunków w minionym roku Polacy przepili ponad 50 mld zł. To przede wszystkim skutek wzrostu cen, ale spożycie też lekko rośnie. Polacy wykazali się dużym przywiązaniem do swoich zwyczajów konsumpcyjnych. Zwłaszcza jeśli chodzi o zakup alkoholu. To w nim topimy smutki.
Dane nie kłamią. W pierwszym pandemicznym roku 2020 na terenie naszego kraju wydano na trunki ponad 39,2 mld zł, ale już rok później sprzedaż napojów alkoholowych przekroczyła 44 mld zł. W 2022 roku zbliżyliśmy się do 50 mld zł. Oficjalnych danych za 2024 rok jeszcze nie ma, ale sprzedaż za trzy kwartały wskazuje, że bariera 50 miliardów pękła.
Z najnowszego raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), uwzględniającego 52 kraje, na jednego mieszkańca Polski rocznie przypada średnio 11,7 litra czystego alkoholu. O tym, że pijemy dużo, wiadomo od dawna. Jednak niedawna pandemia sprawiła, że znaleźliśmy jeszcze więcej wymówek do zaglądania do kieliszka i ta tendencja się utrzymuje. Alkohol pije 80% dorosłych Polaków, a 8–10% robi to codziennie. Co najmniej raz w miesiącu upija się 35% dorosłych. Mężczyźni w naszym kraju spożywają 18,4 litra czystego alkoholu rocznie, a kobiety 5,6 litra.
Według NielsenIQ, w 2024 r. Polacy wydali na alkohol o 0,6% więcej niż w 2023 r. Ten symboliczny wzrost wartości raczej nie oznacza większej konsumpcji. Wydatki na piwo wyniosły 22,9 mld zł (wzrost o 0,2%), na wódkę 16,9 mld zł (wzrost o 0,1%) i na wino 4,6 mld zł (wzrost o 0,2%)
- Sklepów mniej, sprzedaż rośnie
W Tomaszowie od lat jest podobna liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych. To blisko 135 sklepów monopolowych i niespełna 50 punktów oferujących samo piwo. Jest też około 30 lokali z konsumpcją mocniejszych trunków i kolejne 30 piwiarni. Liczby te zmieniają się często, ale wahania są niewielkie. Jedni rezygnują, a inni zaczynają. Limit ustalony przez Radę Miejską dla liczby punktów prowadzących handel napojami alkoholowymi przeznaczonymi do spożycia poza miejscem sprzedaży (w tym markety) ostatnio nie bywa wyczerpany.
Wszystkie przedsiębiorstwa, starające się o przedłużenie zezwolenia na sprzedaż alkoholu na rok bieżący, musiały do końca stycznia złożyć sprawozdanie za ubiegły rok z obrotu tymi towarami. Z danych, które niedawno trafiły do Urzędu Miasta, wynika, że w 2024 r. wydatki na alkohol w Tomaszowie w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosły nieznacznie – nieco ponad 1 procent. I tu powstaje pytanie. Pijemy więcej, czy też kupujemy droższe alkohole? Takiej statystyki w Urzędzie Miasta nie ma, a firmy handlowe tymi danymi się nie chwalą. Jest też możliwość, że tomaszowianie coraz mniej chętnie zaglądają na meliny. Trunki w sklepie są pewne, a w handlu pokątnym niekoniecznie.
Gdy popatrzymy na statystki, w ciągu niespełna 20 lat sprzedaż napojów alkoholowych (a właściwie kwot wydawanych na alkohol) jest bliska potrojenia. W 2005 r. tomaszowianie wydali na alkohol "zaledwie" 34 mln zł. Później sprzedaż szybko wzrastała, by przed dziesięcioma laty przekroczyć 50 mln zł. Już w 2016 r. ten okrągły rekord został pobity (60 mln zł), a w 2020 r. pękła kolejna granica (70 mln zł). Patrząc na sprzedaż ubiegłoroczną, która wyniosła 85.657.654,58 zł, możemy przypuszczać, że po obecnych podwyżkach akcyzy na wyroby alkoholowe na koniec tego roku przekroczymy 90 mln zł.
- Pijemy mniej niż średnia krajowa
Na głowę statystycznego mieszkańca naszego miasta (od niemowlaka w kołysce do stulatków) roczne spożycie alkoholu wypada za ok. 1500 zł. To około 50 butelek wódki (0,5 l) albo niespełna 400 butelek piwa. Można więc przyjąć, że wypijamy prawie 11 litrów czystego spirytusu.
W Polsce przez ostatnie kilkanaście lat najchętniej pije się piwo. To mimo spadku ok. 55% spożywanego w naszym kraju alkoholu. W Tomaszowie jest inaczej. Od dziewięciu lat zdecydowanie wzrasta sprzedaż mocnych trunków (powyżej 18%), na które w 2024 r. wydaliśmy ponad 44 mln zł. Rok wcześniej kupiliśmy wódki i podobnych trunków za 41,5 mln zł.
Pijemy przede wszystkim w domu, a kupujemy w sklepach. W marketach i sieciówkach wydaliśmy na alkohol 82.361.359,91 zł (rok wcześniej 81.219.357,55 zł). Ponad 43 mln zł kosztowały nas napoje o zawartości alkoholu ponad 40%. Piwa kupiliśmy za 30.413.251,77 zł, a wina za 8.932.154,47 zł
W punktach gastronomicznych nie szalejemy. W nich przepiliśmy łącznie niespełna 3,3 mln zł, czyli o 200 tys. zł mniej niż rok wcześniej. Tu króluje piwo, na które wydaliśmy 1.914.042 zł (rok wcześniej 2.032.724 zł). Po wino "do obiadu" sięgamy sporadycznie, ale spożycie rośnie. Wydaliśmy na nie 282.243 zł, a to oznacza poważny wzrost (w 2023 r. było 175.935 zł). Natomiast trunków powyżej 18% wypiliśmy za ok. 1,1 mln zł, czyli znacznie mniej niż rok wcześniej (1.282.576,31 zł).
- Kapslowe dla miasta
Sprawozdania o ubiegłorocznej sprzedaży są podstawą do naliczenia opłaty koncesyjnej (tzw. kapslowego) na nowy rok. W tegorocznym budżecie miasta zapisano, że z tego tytułu do kasy miejskiej wpłynie blisko 2 mln zł. Opłaty za zezwolenia na rok 2025 wyniosły ok. 1,7 mln zł, a dojdzie jeszcze "podatek od tzw. małpek", który wprowadzono w 2021 r. Wpływy z tych opłaty trafiają po połowie do gmin i Narodowego Funduszu Zdrowia na edukację, profilaktykę oraz świadczenia w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenie uzależnień.
W Tomaszowie "kapslowe" prawie w całości przeznaczono na zadania wynikające z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz z Programu Integracji Społecznej Osób Uzależnionych i Ich Bliskich na rok 2025. Na Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii oddano tylko 60.000 zł. Na dotacje dla stowarzyszeń abstynenckich zapisano 1,1 mln zł, a niespełna 800.000 zł na prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej oraz działalności szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. Poza tym jest 160.000 zł na realizację zadań przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Ryszard Pożyczka
