Wydarzenia sprzed 120 lat, które rozegrały się w Tomaszowie, przypomnieli 6 i 7 marca uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego, wystawiając spektakl performatywny pt. "Strajk 1905". To opowieść o ich rówieśnikach, którzy w czasach zaborów stanęli w obronie języka polskiego.
Przedstawienie powstało dla uczczenia okrągłej rocznicy strajku młodzieży uczęszczającej do ówczesnej Szkoły Handlowej, czyli dzisiejszego I LO, która wykazała się ogromną odwagą i patriotyczną postawą, przeciwstawiając się czynnie rusyfikacji. Walczyła też o większą dostępność do edukacji, niezależnie od pochodzenia czy wyznania. Inicjatorem szkolnego strajku w tomaszowskiej handlówce był czwartoklasista Lucjan Szuster. Do stworzenia scenariusza, który opracowała dr Justyna Biernat, wykorzystano materiały m.in. z tomaszowskiego oddziału Archiwum Państwowego w Piotrkowie Tryb. – Osią spektaklu stały się fragmenty prasy z okresu strajków 1905 r., zarządzenia gubernatorskie oraz tekst Władysława Reymonta "Rewolucja 1905: Notatki", które zostały poddane fabularyzacji – wyjaśnia dr J. Biernat.
Ponadto w spektaklu pojawiły się również fragmenty pamiętników Bronki Baum oraz tomu "Z cichych dramatów" związanej z Tomaszowem pisarki Emilii Topas-Bernsztajnowej. Dodatkowym atutem inscenizacji były stroje z epoki oraz fakt, że odbywała się ona na tych samych szkolnych korytarzach, które były świadkiem dramatycznych wydarzeń z 1905 roku.
Po piątkowym przedstawieniu widzowie mieli okazję porozmawiać z jego twórcami i twórczyniami. Dowiedzieli się, jak przebiegała praca nad spektaklem oraz poszczególnymi rolami, co młodzież wiedziała wcześniej o historii swojej szkoły i jak odtwarzane przez nich postaci wpłynęły na nich samych. – Przede wszystkim jesteśmy bardzo wdzięczni pani Justynie, że – poza przekazaniem nam wiedzy historycznej – przy budowaniu ról dała nam dużo swobody. Dzięki temu mogliśmy dodać do swoich postaci coś od siebie – przyznali młodzi aktorzy.
Przedstawienie "Strajk 1905" przygotowali: Stefan Batorski, Pola Buczyńska, Wiktoria Chudzik, Gabriel Dębowski, Maksymilian Dumin, Julia Grzejszczyk, Kornelia Kawecka, Hubert Klimczak, Łukasz Łuczka, Mateusz Majka, Natalia Rutkowska, Magdalena Rytych, Jędrzej Sipa, Zuzanna Stępień, Hubert Urbański, Dawid Wujek i Jan Żerek. Scenariusz i reżyseria: dr Justyna Biernat.
